Hoe maak je een tandwiel?

Een tandwiel lijkt misschien een simpel rad met tandjes, maar het vraagt verrassend veel stappen — én vakmanschap — om van een stuk staal een nauwkeurige overbrenging te maken. Hieronder leggen we het proces stap‑voor‑stap uit in gewone taal, met af en toe een technisch weetje om je blik te verbreden.

1. Welke tandwielen zijn er?

Soort	Waar zie je ’m terug?
Rechte tandwielen	Meeste overbrengingen in machines
Schuine tandwielen	Auto‑versnellingsbakken (stillere loop)
Conische tandwielen	Boormachines (90° hoeken)
Wormwielen	Roltrappen, hefinrichtingen
Tandheugels	Stuurinrichting auto (rack‑and‑pinion)
Kettingwielen	Fietsritten, transportsystemen
Spline‑assen	Aandrijfassen in trucks en pompen

2. Van staafstaal tot tandwiel — het stappenplan

Stap	Wat gebeurt er?	Waarom is het belangrijk?
1. Voorbewerken(draaien & voorfrezen)	Een rond staafje staal wordt op een CNC‑draaibank op maat gebracht. Hartgat, buitendiameter en vlakheid krijgen de juiste maat.	Zo past het tandwiel straks strak op zijn as en loopt hij mooi rond.
2. Vertanden	Met afwikkelfrezen, steek‑ of brootsmachines worden de tanden één voor één uitgesneden.	De tandvorm bepaalt hoe vloeiend de krachten worden overgedragen.
3. Power Skiving (voor kleine of schuine tanden)	Een combinatie van draaien en frezen waarbij gereedschap en werkstuk tegelijk roteren.	Veel sneller dan traditioneel steken, vooral bij schuine of interne vertandingen.
4. Harden & ontlaten	Het tandwiel wordt verhit (≈ 850 °C) en snel gekoeld. Daarna wordt de spanning eruit gebakken.	Hardere tandflanken = langere levensduur.
5. Tandwielslijpen	Slijpschijf scheert een paar micron van elke tand af.	Maakt de tandflank superglad → minder geluid en slijtage.
6. Meten & controleren	In een 3D‑meetmachine wordt elke tand gedigitaliseerd.	Zo halen we DIN‑klasse 3‑nauwkeurigheid
7. Assemblage & expeditie	Schoonmaken in cleanroom, voorzien van beschermolie, verpakken op maat.	Voorkomt roest en transportschade

3. Belangrijke begrippen

• Moduul – de ’maat’ van een tand. Hoe hoger de moduul, hoe grover (en krachtiger) het tandwiel.
• DIN‑klasse – Duitse norm die aangeeft hoe precies de tanden zijn gevormd. Klasse 3 is al bijna ’klokwerk’-nauwkeurig.
• Hardheid (HRC) – hoe ‘hard’ het staaloppervlak is na harden; hoger = slijtvaster.

4. Meer leren of stage lopen?

Wil je die machines in het echt zien, of zoek je een leerzame stageplaats of bijbaan in de verspaning? Neem dan contact op via info@vanhoofgroep.nl — onze vakmensen laten je graag zien hoe metaal een tweede leven krijgt als high‑tech tandwiel.

Kennis delen

Het MBO speelt een essentiële rol bij het stimuleren van economische groei en het vergroten van de welvaart van ons land. Mbo’ers dragen bij aan de productiviteit en innovatie in diverse bedrijfstakken zoals onder andere de techniek en is vaak de broedplaats voor technische vaardigheden en toegepaste technologieën. Deze praktische kennis is cruciaal voor innovatie en technologische vooruitgang in diverse vakgebieden.

Guruz is opgericht om het gat tussen het bedrijfsleven en mbo-onderwijs te verkleinen. Daarbij dragen zij bij aan een beter imago voor het MBO. Guruz verzorgt online gastcolleges vanuit het bedrijfsleven specifiek voor het MBO in Nederland. Werkgevers kunnen zo hun employer brand promoten en mbo-studenten kunnen zien hoe het er “echt” aan toegaat in het bedrijfsleven.

Ook wij laten graag zien wat wij kunnen en hoe belangrijk Mbo-ers daarbij zijn. Eindbaas Nicol vertelt hier meer over in het filmpje. Onze vertand guru Herbert vertelt in het online gastcollege hoe je een tandwiel maakt en wat daar allemaal bij komt kijken.